دکتر سوکراتس، نابغه ای در جستجوی دموکراسی

دکتر سوکراتس، برد یا باخت، اما همیشه با دموکراسی! شاید بهترین جمله برای شروع توصیف زندگی مردی با موهای بلند و ریش های درهم، به عنوان نه تنها یک ستاره در زمین فوتبال، بلکه یک رهبر و دانش آموخته بیرون از زمین باشد. اسطوره برزیلی ها که یکی از بهترین بازیکنان تاریخ سلسائو نیز شناخته میشود. رهبر بلند قدی که در تیم افسانه ای 1982 میدان داری میکرد، اگرچه دستش از جام قهرمانی کوتاه ماند. سوکراتس که علاوه بر فوتبال، پزشک نیز بود، از این حیث تبدیل به یکی از استثناهای تاریخ فوتبال نیز شد. همچنین تمایل او به سیاست و تاثیری که بر کشور خود داشت، از او چهره ای فراتر از یک ستاره فوتبال ساخت. این داستان مردی است که به چگوارای فوتبال نیز معروف است.

دوران فوتبال دکتر سوکراتس

علی رغم درخشش های سوکراتس در تیم ملی برزیل، او هیچ گاه عنوانی را با این تیم برنده نشد. هرچقدر در مسابقات جام جهانی یا سایر دیدارها بدشانس بود، اما توانست افتخارات خوبی در دوران باشگاهی خود به دست بیاورد. او فوتبال خود را از تیم بوتافوگو آغاز کرد. پس از چهار سال حضور در این باشگاه و ثبت 101 گل در 249 مسابقه، نوید یک ستاره نوظهور در فوتبال برزیل داده شد. سپس به تیم کورینتیانس منتقل شد. و توانست در این تیم و طی 6 فصل حضور، سه عنوان قهرمانی باشگاه های برزیل را به دست بیاورد. 297 مسابقه و 172 گل، آمار بینظیر هافبکی خلاق در میانه میدان بود. که علاوه بر قدرت بازی بالا، شوت های سنگینی نیز روانه دروازه حریف میکرد.

بعد از این افتخارات و درخشش او در لباس باشگاهی و ملی، در یک انتقال 6 میلیون دلاری به تیم فیورنتینا پیوست. اما شرایط در اروپا با روحیات سوکراتس سازگار نبود و بعد از یک فصل نه چندان خوب، به برزیل برگشت. انگار دکتر برزیلی ها فقط در این کشور دلایلی برای بازی کردن داشت. فلامینگو، سانتوس و البته بازهم بوتافوگو آخرین مقصدهای این ستاره بلند قامت بودند. اگرچه نقطه اوج درخشش این بازیکن در لباس تیم کورینتیانس رقم خورده بود. ستاره ای که با ایجاد یک جنبش دموکراسی در تیم، علاقه زیادی به ایجاد تغییر و مبارزه با دیکتاتوری حاکم بر کشور و باشگاه داشت. مبارزه ای که او را به یک نماد در تاریخ این کشور تبدیل کرد.

از دکترا تا شروع جنبش دموکراسی کورینتیانس

سوکراتس که یکی از باهوش ترین بازیکنان برزیلی بود، در طول دوران بازی خود برای دریافت مدرک پزشکی نیز اقدام کرد. او که همواره علاقه زیادی به یادگیری داشت، در نهایت توانست مدرک پزشکی خود را نیز دریافت کند. تا تبدیل به یک پزشک فوتبالیست شود. در واقع دلیل استفاده از پیشوند دکتر توسط دیگران نیز همین امر بود. با توجه به تمایل دکتر سوکراتس به مطالعه، و همچنین روحیه مبارزه طلبی او، همواره هم تیمی ها و بازیکنان را ترغیب به حق طلبی و آزادی خواهی میکرد. در این بین آنچه که بیش از پیش برایش اهمیت داشت، اجرا صحیح و گنجاندن مفهوم دموکراسی در تیم و جامعه بود. به همین خاطر او که در تیم به عنوان کاپیتان شناخته میشد، برای مسائل مختلف اقدام به رای گیری جمعی میکرد.

در آن سال ها که کشور برزیل درگیر یک حکومت نظامی و دیکتاتوری بود، روحیه سوکراتس کاملا در تضاد با حکومت قرار داشت. به همین خاطر نیز با توجه به شخصیت کاریزما در میدان مسابقه و البته سخنرانی های جذابش، تاثیر بسزایی بر روی هم تیمی ها و مردم داشت. دکتر سوکراتس که با چهره ای چریک گونه به سبک چگوارا، در حال تبدیل شدن به یک نماد در فوتبال دنیا بود. نمادی که همواره تاکید زیادی بر استفاده از دموکراسی و ایجاد یک جنبش اساسی در این زمینه داشت. به همین خاطر او برای مسائل مختلف تیمی، اقدام به رای گیری میکرد. کاری که علاوه بر درگیر کردن نظر جمعی، اتحاد رختکن را بیشتر، و سبب محبوبیت جنبش او میشد. جنبشی که به دموکراسی کورینتیانس معروف شد. او درباره اهمیت فعالیت های سیاسی اش گفت:

پیروزی های سیاسی من اهمیت بیشتری نسبت به بردهایم به عنوان بازیکن دارد.سوکراتس

قیام سوکراتس علیه مالکان تیم

سوکراتس در مورد دلیل تشکیل جنبش دموکراسی کورینتیانس اینچنین گفت بود:

در آن زمان مانند آنچه در کل کشور حاکم بود، مالکان تیم میخواستند تنها خودشان هر چیزی که هست را کنترل کنند. در حالی که من و دیگر هم تیمی هایم بر این باور بودیم که آن ها نیاز دارند تا برای اداره امور با ما بازیکنان نیز مشورت کنند. به همین خاطر تصمیم گرفتم تا بر علیه این تصمیم آن ها کاری کنم. به همراه ولادیمیر اقدام به تاسیس یک بخش سوسیالیستی در تیم به نام دموکراسی کورینتیانس کردیم. در واقع ما با این کار نه تنها به بخش کوچک مشکلات ماجرا، بلکه به چهره بزرگ تر سیاسی آن اعتراض کردیم. همچنین در زمان انتخابات نیز با درج واژه “رای پانزدهم” روی پیراهن هایمان به زمین مسابقه رفتیم. بی شک این تیم، بهترین تیمی بود که در آن بازی کردم. چرا که در آن چیزی فراتر از ورزش به دست آوردم.دکتر سوکراتس

بهترین تیم تاریخ ناکام در فتح جام

سوکراتس که از سال 1979 تا 1986 در تیم ملی برزیل عضویت داشت، کاپیتان تیم در جام جهانی 1982 بود. تیمی که با حضور ستاره هایی چون زیکو، فالکائو، ادر، سوکراتس و دیگران، یکی از بهترین تیم های جام بود. تیمی که فوتبالی تماشایی و هجومی ارائه میکرد و به گمان بسیاری از برترین تیم های تاریخ جام های جهانی نیز بود. تیمی که در عین شایستگی با باخت 3 بر 2 مقابل ایتالیا قهرمان، در مرحله دوم گروهی از صعود به نیمه نهایی بازماند و حذف شد. بسیاری باخت اون روز برزیل را روز مرگ فوتبال نامیدند. سوکراتس در این باره گفته بود:

شکست ما مقابل ایتالیا ساده نبود. مثل این بود که به چیزی که میخواهی برسی اما توان لذت بردن از آن را نداشته باشی. اما این اتفاقات در زندگی و حتی ورزش طبیعی است. خیلی ها میگفتند ما بهترین تیم جام بودیم که قهرمان نشدیم. حتی تا به امروز نیز بسیاری این را به من میگویند. جالب است که مردم تیم ما را که شکست خوردیم به یاد می آورند. و هیچ کس تلاش نکرد تا از سبک بازی ایتالیا تقلید کند. تیمی که زیبایی خلاقیت و هنر را ارائه داد، شکست خورد.سوکراتس

4 سال بعد و در جام جهانی 86 مکزیک نیز سوکراتس و یاران ناموفق بودند. آن ها در یک چهارم نهایی و در ضربات پنالتی بازی را به فرانسه واگذار کردند. شاید عدم قهرمانی دکتر سوکراتس در برزیل با آن تیم فوق العاده یکی از حسرت های بزرگی فوتبالی ها باشد، اما آنچه که او در طول دوران بازی و البته حیات خود در فوتبال و خارج از زمین ارائه کرد، دستاوردی فوق العاده بود. دستاوردی که از او یک فوتبالیست درجه یک، پزشک و آزادی خواه جاودان ساخت.

وداع زودهنگام دکتر سوکراتس با دنیا

در تاریخ فوتبال، اسطوره های زیادی بودند که به دلایل مختلف، وداع زودهنگامی از دنیا داشتند. مانند جورج بست، اسطوره ایرلندی منچستریونایتد که به دلیل مصرف بیش از حد الکل در سن 59 سالگی از دنیا رفت. یا یک نمونه دیگر بی شک دیگو مارادونا است، که در 60 سالگی به دلیل مصرف مواد و مشکلات جسمانی از دنیا رفت. اما در اینجا شاید یک نمونه متفاوت تر داشته باشیم. فوتبالیستی که علاوه بر بازی عالی، یک پزشک نیز بود. دکتر سواکراتس که یکی از نوابغ در دنیای فوتبال و حتی ورزش شناخته میشود، به دلیل مصرف بیش از حد الکل با مشکلات مختلفی مواجه شد. در واقع خود او بعدها به زیاده روی در مصرف الکل اذعان کرده بود. اما تاکید داشت که این کار تاثیر چندانی بر فوتبالش نداشته است.

سوکراتس که الکل را همدم خود میدانست، در سن 57 سالگی به علت آنچه که مسمویت غذایی و شوک سپتیک نامیده شد، از دنیا رفت. این فوتبالیست برجسته در سال 2011 در شهر سائوپائولو دچار این مشکل شد تا برای همیشه بار سفر از این دنیا ببندد. البته که دستاوردها و میراث او برای همیشه در قلب و روح فوتبال دوستان و آزادی خواهان جاودان خواهد ماند.