توتال فوتبال، چگونگی پیدایش و اجرای آن

توتال فوتبال، یکی از مطرح ترین تاکتیک های فوتبالی است که قطعا تا به حال به گوشتان خورده است. روشی که با آن علاوه بر یک بازی گروهی، شاهد به اصطلاح یک فوتبال مدرسه ای هستیم. در بازی فوتبال از ابتدا حتی تا به امروز، تیم ها با سبک ها و سیستم های مختلفی بازی میکنند. این روش ها شامل سیستم های مختلفی می شوند که علاوه بر نحوه چینش بازیکنان، به نحوه حرکت و جایگیری آن ها نیز مرتبط می شود. اما یکی از روش هایی که تاثیر زیادی بر فوتبال داشته، سیستم توتال یا تاکتیک توتال می باشد. که در ادامه به پیدایش و شیوه اجرا آن خواهیم پرداخت.

توتال فوتبال چیست؟

شاید بد نباشه تا ابتدا به معرفی این سیستم بپردازیم. در واقع این سبک بازی به معنای این است که با جابجایی بازیکنان، هر بازیکن جای دیگری را میگیرد. در واقع شبیه به آنچه که در یک بازی فوتسال (داخل سالن) رخ می دهد. این کار سبب حفظ یکپارچگی تیم و به نوعی یک تاکتیک سیال می شود. به گونه ای که هیچ بازیکنی جایگاه ثابت در یک نقطه یا منطقه از زمین ندارد. و هر بازیکن میتواند بر اساس شرایط بازی و شرح وظایفی که به او داده شده، در زمین حرکت کند. قطعا تا بحال دیده اید که یک هافبک دفاعی در زمان حمله در محوطه جریمه حریف دیده شده است. یا یک دفاع راست علاوه بر حضور به عنوان وینگر در بخش هجومی حملات تیم هم شرکت می کند.

برای مثال بهتر می توانیم به تیم بارسلونا به مربیگیری پپ گواردیولا اشاره کنیم. در آن تیم بازیکنان با حرکت در نقاط مختلف زمین و استفاده از فضاهای به وجود آمده به تیم حریف ضربه می زدند. به عنوان مثال دنی آلوز در آن تیم به کرات در بخش هجومی تیم شرکت میکرد. تا جایی که لئو مسی که در واقع باید وینگر راست بازی میکرد، به صورت بازیکن آزاد در پست های شماره 10 و 9 کاذب حضور پیدا میکرد. و دنی آلوز با نفوذ در سمت راست دفاعی، علاوه بر نقش یک دفاع راست در ضدحملات، در حالت معمول به عنوان یک وینگر یا فول بک ظاهر میشد. پیچیدگی اجرا در سیستم توتال فوتبال زیاد بوده و به نوعی هر تیمی و هر بازیکنی قادر به اجرا آن نیست. و تیم های کمی در جهان میتوانند آن را به درستی اجرا کنند.

پیدایش سیستم توتال فوتبال

شاید با مرور تاریخ بتوانیم از جک رینالدز به عنوان کسی که اولین کسی که جرقه های این سیستم را زد، نام برد. در واقع این سبک بازی بی شک با تیم آژاکس و البته سبک سیاق فوتبال هلندی یاد می شود. و از این کشور به عنوان مبدا این سیستم نام برده می شود. در واقع رینالدز که در سه مقطع سرمربیگری تیم آژاکس را برعهده داشت، یکی از موثرترین افراد در پیدایش این سیستم بوده است. با گذشت زمان در دهه 50 میلادی، گوژتاو سرمربی تیم ملی مجارستان این تاکتیک گسترش پیدا کرد. ضمن اینکه اولین تیمی که به صورت عملی در بازی توتال فوتبال را اجرا کرد، تیم اتریش در دهه 1930 میلادی بود. البته که تیم های مختلفی در همان زمان به این سبک بازی روی آوردند.

با گذشت زمان و اعطا این سبک بازی به تیم هایی نظیر ریورپلاته و سانتوس، و حتی مجارستان، اوج گیری این روش به زمان رینوس میشل بازمیگردد. این مربی که خود زیر نظر رینالدز بازی کرده بود، به خوبی با این روش آشنا بود. رینوس میشل که از او به عنوان یکی از برترین مربیان تاریخ یاد می شود، در سال 1965 سرمربیگری تیم آژاکس را بر عهده گرفت. تیمی که در آن ستاره و نابغه ای چون کرایوف حضور داشت. با توجه به سبک این تیم و شیوه ای که آن ها سیستم توتال فوتبال را اجرا میکردند، این نوع بازی حتی تا به امروز به این تیم و کشور هلند مرتبط می شود. قهرمانی در اروپا، لیگ هلند و کسب عناوین مختلف، دستاورد شیوه بازی آن ها بود. قهرمانی تیم ملی هلند در جام ملت های اروپا سال 1988 هم با میشل به دست آمد.

اوج گیری سیستم هلندی با کرایوف

یوهان کرایوف فقید که به دلیل هوش بالایی که داشت، بعد از دوران موفق بازیکنی، به مربیگری روی آورد، که در این بخش هم موفق بود. در واقع او نیز به واسطه آنچه از مربیان خود آموخته بود، به توتال فوتبال روی آورد. شیوه ای که توسط خود کرایوف بهبود یافت. او پس از دوران موفق در آژاکس، به مربیگیری تیم سابق خود بارسلونا رسید. دورانی که موفقیت های زیادی را در تاریخ این باشگاه به دست آورد. قهرمانی در اروپا و البته 4 لالیگا پی در پی در دهه 90 از جمله دستاوردهای او بود. دستاوردی که با بازی شناور و زیبا و یک سیستم صحیح اجرا می شد. بسیاری از مردم، با توجه به دوران کرایوف در بارسا و فلسفه بازی او، مبدا اصلی این شیوه را از کرایوف می دانند. البته که او مربی بزرگی بود، اما ادامه دهنده راه مربیان پیشین خود بود.

در واقع بخش اصلی نه تنها در سیستم توتال فوتبال، بلکه در فلسفه بازی بارسلونا تغییر کرد توسط کرایوف اتفاق افتاد. در این شیوه بازیکنان با پرس شدید به دنیال بازپس گیری توپ هستند. پس از دریافت توپ با پاس کاری های بسیار سعی دارند تا راهی برای نفوذ به دروازه حریف پیدا کنند. در واقع این شیوه در آن زمان نه تنها بسیار کاربردی بود، که در این دوره نیز بسیار کارآمد است. در واقع در مقابل تیم هایی که روی به بازی تدافعی می آوردند، میتوان با چرخش توپ و در یک لحظه ایجاد شکاف و حرکت بازیکن در عمق خط دفاعی حریف، توپ را عبور داد. این شیوه کارایی بسیار بالاتری نسبت به بازی مستقیم دارد. که کرایوف سعی در اجرا آن در تیم های خود بود.

توتال فوتبال به سبک پپ گواردیولا

همواره چیزی که در اجرا این سیستم جالب است، یادگیری شاگردان و سپس اجرای این سیستم توسط آن ها است. در واقع از زمان رینوس میشل که خود بازیکن رینالدز بود، تا گرایوف که شاگرد میشل بود، این سبک از کرایوف به شاگرد خود پپ گواردیولا رسید. و نکته جذاب در این باره تکامل این سیستم در این بازه است. تاکتیکی که همچون یک ارثیه مهم، نسل به نسل به افرادی برگزیده رسیده بود. پپ گواردیولا که خود کاپیتان تیم بارسا و از شاگردان موفق کرایوف بود، همانند مربی از هوش و رهبری بالایی برخوردار بود. تا جایی که نه تنها به بهترین شکل این شیوه را در بارسا اجرا کرد، بلکه با تلفیق آن با سبکی نو آن را به بالاترین حد خود رساند. تا جایی که از بارسا تحت هدایت گواردیولا، به عنوان بهترین تیم تمام دوران فوتبال یاد می شود.

همان طور که در ابتدا اشاره کردیم، جایگیری و تغییر منطقه بازی هر بازیکن از نقاط قوت این تیم بود. تیمی که اکثر بازیکنان تشکیل دهنده آن از تیم های پایه بارسلونا و مدرسه فوتبال لاماسیا بودند. تیمی که خود پپ هم تا پیش از مربیگیری در تیم اصلی، هدایت آن را برعهده داشت. و شناخت بسیاری خوبی از بازیکنانی چون بوسکتس، ژاوی، اینیستا و … داشت. گواردیولا به حدی از سیستم خود آگاهی داشت که حتی اجازه خروج به بهترین بازیکنان آن زمان تیم چون رونالدینیو و اتوئو را داد. اتفاقی که شاید در ابتدا چندان به مذاق هواداران خوش نیامد. اما با گذشت زمان و ساخته شدن آن تیم ترسناک کاملا از یاد رقت. در هر صورت میتوان نسخه تکمیل شده توتال فوتبال را در تیم پپ دید. تیمی که شاید حالا حالاها نتواند رقیبی پیدا کند.

دفاع سیستماتیک، پرس سنگین و خط آفساید در جلوترین حد ممکن!

ایجاد تعادل و توازن در اجرای این سیستم بسیار مهم است. به همین خاطر صرف نظر از زمانی که تیم توپ را در اختیاز دارید، باید برنامه بازپس گیری خوبی هم داشته باشید. چرا که یکی از اصول اساسی در سیستم توتال فوتبال چگونگی جرخش توپ برای نزدیک شدن به دروازه حریف است. به همین خاطر بسیار مهم است که زمانی توپ را در اختیار ندارید، بتوانید در کم ترین زمان ممکن آن را دوباره باز پس بگیرید. به همین خاطر سه شاخصه اصلی برای انجام این کار مهم است. اولین آن دفاع صحیح و سیستماتیک است. در واقع محل قرارگیری بازیکنان در زمان دفاع و همچنین پرس اهمیتی زیادی دارد. در واقع پرس و دفاع باید به صورت همزمان و با حضور در محل اصلی بازیکن باید رخ دهد.

در این شرایط که پرس سنگین روی دفاع و بازیکنان حریف ایجاد می شود، باید فاصله بین خطوط کم تر شود. همین امر سبب می شود تا خط آفساید تا میانه میدان جلو بیاید. نمونه بارز این شیوه در تیم بارسلونا تحت هدایت گواردیولا مشهود بود. جایی که بارها شاهد حضور پیکه و ماسکرانو، یا پویول در میانه های میدان بودیم. چرا که خط دفاعی تا بیشترین حد ممکن خود برای کمک به پرس و کاهش فاصله با خط هافبک جلو می آمد.